Giải Nobel là một giải thưởng quốc tế được tổ chức trao thưởng hàng năm kể từ
1901 cho đến nay. Giải thường nhằm vinh danh những cá nhân đạt thành tựu trong
nhiều lĩnh vực khác nhau. Các giải Nobel không bắt buộc phải được trao hàng
năm, nhưng ít nhất phải được trao một lần cho mỗi 5 năm.
Trong chúng ta đã không ít lần nghe tới giải nobel. Đây là một trong những
giải thưởng danh giá nhất trên thế giới mà nhiều người ao ước đạt được trong
cuộc đời. Vậy giải Nobel là gì? Giải Nobel được bao nhiều tiền, Nobel là
gì, Tại sao không có giải Nobel toán học, Quỹ nobel, có bao nhiều tiền, Người
Việt Nam đoạt giải Nobel? Cùng
thanhcadu.com
tổng hợp các giải Nobel đang có hiện nay.
Những thông tin thú vị về giải Nobel
Các giải Nobel gồm có vật lý, y học, hoá học,văn học, kinh tế, hòa bình; đặc
biệt là giải Nobel hòa bình có thể được trao cho tổ chức hay cá nhân. Vào năm
1968, Ngân hàng Thụy Điển đưa thêm một giải về lĩnh vực kinh tế, theo di chúc
của nhà phát minh Alfred Nobel người Thụy Điển năm 1895.
Tổng cộng có 7 giải nobel tất cả.
Giải Nobel - một giải thưởng cao quý được diễn ra từ năm 1901 cho tới nay.
Từ năm 1901 cho đến năm 2020, các giải thưởng Nobel và giải thưởng về Kinh tế
được trao tặng 603 lần cho 962 người/tổ chức. Việc nhận giải Nobel có thể
nhiều hơn một lần, nên tổng cộng có 962 cá nhân (905 nam và 57 nữ) và 25 tổ
chức đã nhận được giải này.
Kết quả đoạt giải được công bố hàng năm vào tháng 10 và được trao vào ngày 10
tháng 12, ngày kỷ niệm ngày mất của Nobel bao gồm tiền thưởng, huy chương vàng
và một giấy chứng nhận. Giải Nobel được coi như là giải thưởng danh giá nhất
mà một người có thể nhận được trong lĩnh vực hoạt động.
Giải Nobel Hòa bình
Giải Nobel Hòa bình là một trong nhóm giải thưởng ban đầu của Giải Nobel. Theo
nguyện vọng ghi trong di chúc của Nobel thì giải Nobel hòa bình nên được trao
"cho người đã có những đóng góp trong việc đẩy mạnh tình đoàn kết giữa các
quốc gia, trong việc giải trừ/hạn chế các lực lượng vũ trang và trong việc tổ
chức, xúc tiến các hội nghị hòa bình".
Có nhiều ý kiến xoay quanh giải này. Có ý kiến cho rằng Alfred Nobel lập
ra giải thưởng này như một cách đền bù cho các chất nổ. Đây là phát minh của
ông vốn được sử dụng rộng rãi trong chiến tranh.
Hầu hết các giải Nobel thường được trao tại Thụy Điển và do một ủy ban Thụy
Điển quyết định, thì người/tổ chức được xét trao giải Nobel Hòa bình sẽ được
quyết định bởi Ủy ban Nobel Nauy do Quốc hội Nauy lập ra. Chủ tịch hiện tại
của ủy ban này cũng là một người từng được trao Giải Nobel Hòa bình.
Lý do có 2 sự kiện như vậy bởi thời điểm Nobel viết di chúc, Thụy Điển và Na
Uy gần là một liên bang, trong đó Thụy Điển chịu trách nhiệm lĩnh vực đối
ngoại còn Nauy chịu trách nhiệm lĩnh vực đối nội. Nhiều người cho rằng có lẽ
Nobel muốn loại trừ việc chính phủ nước ngoài có thể thao túng Giải Nobel Hòa
bình, vì vậy ông đã chọn Quốc hội Nauy, vốn dĩ không chịu trách nhiệm về đối
ngoại.
Giải Nobel Văn học
Giải Nobel Văn học sẽ có thể được trao cho tác giả từ bất cứ quốc gia nào. Tác
phẩm được trao giải có thể là toàn bộ sự nghiệp sáng tác hoặc là một số tác
phẩm riêng biệt của người nào đó mà được nêu trong lý do trao tặng. Cơ quan
quyết định người nhận Giải Nobel Văn học là Viện Hàn lâm Thụy Điển.
 |
| Phần thưởng khi nhận giải Nobel. Ảnh: Google |
Giải Nobel Vật lý
Do đặc điểm của ngành học này mà Giải Nobel Vật lý có thể trao cho các công
trình được trao giải thường đã được công bố trước đó rất lâu, trong một số
trường hợp thậm chí có thể lên tới hai hoặc ba thập kỷ, nhất là đối với các
công trình đòi hỏi phải có thực nghiệm kiểm chứng. Đó là lý do chúng ta thường
thấy tuổi trung bình khi nhận giải của 179 nhà vật lý khá cao, gần 53 tuổi.
Cho đến nay, người nhiều tuổi nhất khi nhận Giải Nobel Vật lý là Roger Penrose
vào năm 2020 khi ông đã 89 tuổi, đây cũng là kỷ lục về độ tuổi của một cá nhân
được trao Giải Nobel.
Giải Nobel Hóa học
Giải Nobel hóa học là một giải thưởng của Viện Caroline. Theo như trong di
chúc thì Giải Nobel Hóa học do Quỹ Nobel quản lý và được trao bởi ủy ban gồm
năm thành viên từ Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển.
Mỗi nhà khoa học sẽ nhận được một huy chương, bằng chứng nhận và cùng với phần
thưởng là số tiền thưởng hàng năm có thay đổi. Kể từ năm 2001, giải thưởng
hàng năm là 10.000.000 SEK. Lễ trao giải thưởng diễn ra ở Stockholm vào ngày
10 tháng 12, vào ngày mất của Nobel.
Giải Nobel Y học
Giải Nobel Y học là một giải thưởng thường niên của Viện Caroline. Người nhận
giải Nobel Y học đầu tiên là nhà khoa học người Đức Emil Adolf von Behring với
"khám phá của ông về huyết thanh, đặc biệt là cách sử dụng chúng để chữa bệnh
bạch hầu". Kể từ năm 2001, giải thưởng tài chính hàng năm cũng là 10.000.000
SEK.
Người nổi tiếng nhất đạt giải này là Alexander Fleming, ông là người tìm ra
penicillin, một chất bây giờ chúng ta dùng làm kháng sinh.
Giải Nobel kinh tế
Người Mỹ là những người thống trị nhiều giải Nobel kinh tế.
Giải Nobel kinh tế, tên chính thức Giải thưởng Ngân hàng Thụy Điển cho lĩnh
vực khoa học kinh tế để tưởng nhớ Nobel là giải thưởng dành cho những nhân vật
có đóng góp xuất sắc trong kinh tế học. Giải này được coi là giải thưởng danh
giá nhất trong ngành khoa học này.
Giải Nobel kinh tế không phải là 1 trong 5 giải Nobel đặt ra theo nguyện vọng
của Alfred Nobel năm 1895 mà nó là giải thưởng do Ngân hàng Thụy Điển đặt ra
và tài trợ. Giải thưởng bắt đầu từ năm 1968 để kỷ niệm 300 năm thành lập ngân
hàng và cũng là để tưởng niệm Nobel.
Tại sao không có giải Nobel toán học?
Có giải Nobel toán học không? Nói khá nhiều về các giải thưởng nhưng chắc các
bạn đang thắc mắc khi không thấy nhắc đến toán học. Toán học là một trong
những môn khoa học hàng đầu nhưng lại không có giải Nobel cho môn khoa học
này.
Có nhiều thông tin nói rằng việc vợ của Alfred Nobel ngoại tình với một nhà
toán học nên ông không di chúc lại về giải nobel Toán học. Dù vậy, đây chỉ là
một giả thuyết không có căn cứ.
Karen Keskulla Uhlenbeck, giáo sư Đại học Texas tại Austin (Mỹ) trở thành
người phụ nữ đầu tiên được trao giải Abel, một trong những giải thưởng toán
học quốc tế uy tín nhất thế giới, được nhiều người coi là "Nobel Toán học
Trên thực tế, Nobel chưa bao giờ kết hôn. Ông đã từng cầu hôn một người phụ nữ
tên Alexandra nhưng bị từ chối. Sau này ông yêu cô thư ký Bertha Kinsky, nhưng
bà này cũng rời bỏ ông để kết hôn với người yêu cũ, hai người sau đó làm bạn
thân cho đến cuối đời. Tình yêu thứ 3 trong cuộc đời ông là Sophie Hess, người
từng được ông trân trọng gọi là “bà Sofie Nobel” đã ở bên ông suốt 18 năm, dù
chưa bao giờ kết hôn.
Trong cả 3 mối quan hệ trên thì không hề có sự xuất hiện hay đề cập đến việc
ngoại tình với một nhà toán học nào cả.
Giả thuyết được cho là hợp lý nhất giải thích vì sao Nobel không chọn Toán học
làm lĩnh vực trao giải là vì ông không thấy có hứng thú với bộ môn này, và
không nhận thấy lợi ích của việc trao giải cho các đóng góp về Toán học.
Bên cạnh giả thuyết dựa vào những sự thật nêu trên, có một giả thuyết khác
cũng thường được nhắc tới dù đây chỉ là suy đoán đơn thuần. Giả thuyết này cho
rằng lý do mà không có giải Nobel Toán học là vì thời điểm đó đã tồn tại một
giải thưởng toán học khác được thành lập bởi Mittag-Lefler. Ông này là một nhà
toán học nổi tiếng được người ta cho là có “mối thù” với Nobel.
Giải thưởng Fields tôn vinh những nhà toán học
Tuy không có giải Nobel toán học nhưng các nhà toán học trên thế giới cũng có
một giải thưởng danh giá tương đương đó là Giải thưởng Fields. Giải này được
sáng lập bởi nhà toán học người Canada John Charles Fields, lần đầu được trao
vào năm 1936 và từ năm 1950 bắt đầu được trao đều đặn 4 năm 1 lần. Mục đích
của giải thưởng là sự công nhận và hỗ trợ các nhà toán học trẻ đã có đóng góp
quan trọng cho toán học.
 |
| Giải thưởng Fields tôn vinh những nhà toán học |
Trên đây là câu trả lời cho câu hỏi giải Nobel là gì. Hy vọng những thông tin
trên sẽ mang lại chút kiến thức thú vị cho các bạn. Nếu thấy hay, hãy để lại
bình luận và đừng quên theo dõi
Thanhcadu.com để nhận thêm thông tin
mới nhé.