Câu cảm thán là một trong những biện pháp tu từ thường được sử dụng trong văn
chương và đời sống. Thế nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về loại câu này. Hôm
nay, Thanhcadu.com sẽ cùng bạn đi khám phá
thêm về câu cảm thán là gì cũng như cách sử dụng sao cho đúng nhất nhé! Cùng
bắt đầu thôi nào!
Câu cảm thán là gì?
Câu cảm thán lớp 8 chúng ta đã được học. Theo định nghĩa trong sách giáo khoa
thì câu cảm thán là những câu có chứa những từ ngữ cảm thán như là: Trời ơi,
ôi, than ơi, hỡi ơi, chao ơi (ôi), thay, biết bao, xiết bao, biết tới chừng
nào… Ý nghĩa của biện pháp tu từ này là để bộc lộ trực tiếp những cảm xúc của
con người như vui vẻ, đau buồn hay sự ngạc nhiên,... Khi viết câu cảm thán
thường sẽ kết thúc bằng dấu chấm than.
Một số ví dụ về những câu cảm thán hay
- Ôi! Lan có bộ váy xinh quá đi mất.
- Trời ơi! trời lại mưa to quá, thế này mình đi học muộn mất thôi.
- Đẹp xiết bao tổ quốc Việt Nam ta ơi!
- Cái gì cơ? Cô Lan bị ốm á?
- Chao ôi! Con búp bê này mới đẹp làm sao!
- Má ơi! Món này ngon bá cháy. Cho tớ bí quyết được không?
- Hỡi ôi! Kiếp nông dân nghèo khổ trong thời kỳ bị xâm lược nào ai thấu.
Câu cảm thán dùng để làm gì
Như mình cũng có nói qua trong phần định nghĩa, câu cảm thán được dùng chủ yếu
với mục đích là bộc lộ cảm xúc của người viết hoặc người đang nói về một sự
vật, hiện tượng nào đó đang diễn ra hoặc đã diễn ra gây sự chú ý.
Trong các hợp đồng hay văn bản hành chính sẽ không được dùng câu cảm thán. Vì
những nội dung này cần sự chính xác và khách quan, trong khi đó câu cảm thán
lại mang hàm nghĩa xúc tích. Câu cảm thán thường được đứng đầu hay cuối câu,
tuỳ vào chủ thể.
Câu cảm thán trong tiếng Anh
Câu cảm thán tiếng Anh là exclamation sentence. Đây là dạng câu thường được sử
dụng trong tiếng Anh giao tiếp hàng ngày với ý nghĩa là diễn tả một cảm xúc
(emotion) hoặc thái độ (attitude) tới sự vật, sự việc, người nó đó đang được
đề cập tới. Cũng giống như tiếng Việt, câu cảm thán trong tiếng Anh giúp bày
tỏ cảm xúc như là vui, buồn, hạnh phúc, phẫn nộ, khen, chê hay ngạc nhiên…
Phân loại câu cảm thán
Chúng ta đã hiểu về câu cảm thán có ý nghĩa như thế nào rồi. Tuy nhiên việc
phân tích cấu trúc cũng như cú pháp của câu cảm thán trong tiếng Việt khá là
phức tạp bởi sự đa dạng về hình thức biểu hiện của loại câu này. Dựa vào việc
khảo sát và phân tích các dữ liệu, nội dung đồng thời căn cứ vào sự có mặt hay
không có mặt của nòng cốt câu (bao gồm có chủ ngữ và vị ngữ là hai thành phần
chủ yếu của câu). Chúng ta có thể chia câu cảm thán thành hai loại chính như
sau:
Loại thứ nhất: Câu cảm thán không có chứa nòng cốt của câu
Ví dụ: A!; Ơi; Hỡi; A ha!; Ôi!; v.v ..
Đây là dạng câu ngắn gọn mang hàm ý xúc tích nhưng không chứa nòng cốt câu.
Bởi thế ngữ nghĩa của nó thường không rõ ràng.
Loại thứ hai: Câu cảm thán có chứa các nòng cốt câu
Dựa vào tiêu chí về khả năng kết hợp cũng như về vị trí trong câu của các yếu
tố cảm thán so với nòng cốt câu, ta lại có thể chia loại thứ hai này thành các
loại nhỏ như sau:
+ Câu cảm thán có dùng từ cảm thán với cấu trúc là: Từ cảm thán + Nòng cốt của
câu.
Ví dụ: “A, mẹ đã về!”; “Ôi, bông hoa hồng kia đẹp quá!”; “Chao ôi, nước biển
Nha Trang chiều nay xanh cái màu xanh của ngọc bích”; …
+ Câu cảm thán có cấu trúc: Yếu tố cảm thán + Nòng cốt của câu.
Ví dụ: “Quái, sao mà vắng thế!”; “Ôi giời ơi, thế thì có mà đợi tới sáng mất
thôi!”; …
Xem thêm: Phép liệt kê là gì? Tác dụng của phép liệt kê trong bài văn
+ Câu cảm thán có yếu tố cảm thán được xen vào giữa nòng cốt của câu; với cấu
trúc giản lược: Chủ ngữ + Yếu tố cảm thán + Vị ngữ + Câu cảm thán
+ Chủ ngữ.
Ví dụ: “Nhượng chanh chua được, cay nghiệt được, tàn nhẫn cũng được. Nó thật
sự là đáo để!”
“Cái óc thẩm mỹ của bình dân Việt Nam thật sự là thảm hại!”
“Cô ấy rõ là tích cực!”.
+ Câu cảm thán có chứa yếu tố cảm thán nằm trong thành phần câu ghép.
Ví dụ:
“Thương ôi, bao người tân nhân tôi khổ thật, mà thiên hạ lại trầm luân trong
khổ cảnh ấy biết là bao nhiêu!”
“Một người có dã tâm khủng khiếp như thế mà chị còn bênh vực ư?”
Với những thông tin mình vừa giới thiệu tới mọi người hy vọng đã giúp mọi
người hiểu câu cảm thán là gì và khi nào thì chúng ta sử dụng loại câu này.
Nếu còn câu hỏi nào cần được giải đáp, hãy để lại bình luận bên dưới bài viết
để mọi người trao đổi với nhau nhé,
thanhcadu.com chia
sẻ.