Ý nghĩa của Cô chu là gì, Cô chu là gì trên Tiktok, Cô chu trên Facebook là
gì, Cô chu nghĩa là gì trong văn học, cùng thanhcadu.com tìm hiểu đáp án chuẩn
nhất Cô chu nghĩa là gì qua bài viết này nhé!
Cô chu là gì?
Cô chu là một hình ảnh thường thấy trong thi ca, đây là
hình ảnh ẩn dụ của "chiếc thuyền lẻ loi" thường là một cá nhân vì hoàn
cảnh mà phải cô độc, lẻ loi một mình.
Phân Tích Bài Thu Hứng Của Đỗ Phủ, bài mẫu 1
Đỗ Phủ (712 - 770) tên chữ là Tử Mĩ, hiệu là Thiếu Lăng, người huyện Củng,
tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Xuất thân trong một gia đình có truyền thống Nho
học và thơ ca lâu đời. Thủa trẻ Đỗ Phủ cũng đi thi nhưng không đỗ. Suốt cuộc
đời, ông sống trong cảnh đói nghèo và bệnh tật. Tuy vậy, ngọn lửa đam mê văn
chương trong lòng ông không bao giờ tắt. Ông sáng tác rất nhiều và để lại
cho đời hàng ngàn bài thơ có nội dung phong phú, sâu sắc, phản ánh sinh động
những sự kiện lịch sử thời ông đang sống và chan chứa lòng yêu nước thương
đời. Với những đóng góp to lớn cho nền thi ca Trung Quốc nói riêng và nền
văn hóa nhân loại nói chung, Đỗ Phủ đã được UNESCO công nhận là Danh nhân
văn hóa thế giới.
Bên cạnh những bài thơ được coi là "thi sử" (lịch sử bằng thơ), Đỗ Phủ còn
sáng tác nhiều bài thơ trữ tình thể hiện cảm xúc chân thành của mình trước
thiên nhiên, con người và cuộc đời. Trong những bài thơ đặc sắc có bài Thu
hứng (Cảm xúc mùa thu). Đây là bài thơ thứ nhất trong chùm thơ tám bài được
Đỗ Phủ sáng tác năm 766, khi đang sống phiêu bạt ở Quý Châu.. Tứ Xuyên là
vùng núi non hùng vĩ, hiểm trở, cách xa quê hương nhà thơ mấy ngàn dặm. Sau
mười một năm kể từ khi bùng nổ loạn An Lộc Sơn, tuy loạn đã dẹp xong nhưng
đất nước kiệt quệ vì chiến tranh và nhà thơ vẫn phải lưu lạc ở quê người.
Hoàn cảnh ấy đã khơi gợi cảm xúc bi thương là cảm xúc chủ đạo của Thu hứng.
Thu hứng (Cảm xúc mùa thu) vừa là bức tranh mùa thu ảm đạm, hắt hiu, Vừa là
bức tranh tâm trạng trĩu nặng u sầu của nhà thơ trong cảnh loạn li: lo cho
hiện tình của đất nước đang lâm vào cảnh rối ren, loạn lạc; thương nhớ quê
hương xa xôi và ngậm ngùi xót xa cho thân phận bất hạnh của mình nơi đất
khách.
Phân tích bài Thu hứng của Đỗ Phủ để thấy được những cảm xúc, tâm sự thầm
kín của nhà thơ
Phiên âm chữ Hán:
Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm,
Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm.
Giang gian ba làng kiêm thiên dũng,
Tái thượng phong vân tiếp địa âm.
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ
Cô chu nhất hệ cố viên tâm.
Hàn y xứ xứ thồi đao xích,
Bạch Đế thành cao cấp mộ châm.
Dịch nghĩa:
Sương móc trắng xóa làm tiêu điều cả rừng cây phong
Núi Vu, kẽm Vu hơi thu hiu hắt
Gió lộng sông, sóng vọt lên tận lưng trời,
Trên cửa ải, mây sà xuống giáp mặt đất âm u.
Khóm cúc nở hoa đã: hai lần (làm) tuôn rơi nước mắt ngày trước,
Con thuyền lẻ loi buộc mãi tấm lòng nhớ nơi vườn cũ.
Chỗ nào cũng rộn ràng dao thước để may áo rét,
Về chiều, thành Bạch Đế cao, tiếng chày đập áo nghe càng dồn dập.
Dịch thơ tiếng Việt:
Lác đác rừng phong hạt móc sa,
Ngàn non hiu hắt, khí thu lòa.
Lưng trời sóng rợn lòng sông thẳm,
Mặt đất mây đùn cửa ải xa.
Khóm cúc tuôn thêm dòng lệ cũ,
Con thuyền buộc chặt mối tình nhà.
Lạnh lùng giục kẻ tay dao thước,
Thành Bạch, chày vang bóng ác tà.
(Nguyễn Công Trứ dịch)
Bài thơ có thể chia làm hai phần: Bổn câu thơ đầu (đề, thực) là bức tranh vé
thiên nhiên mùa thu ở vùng rừng núi thượng nguồn Trường Giang. Bốn câu sau
chủ yếu thể hiện cảm hứng của thi nhân trước cảnh thu về trên đất khách.
Ở cặp câu thứ nhất, chỉ với vài nét chấm phá, tác giả đã thể hiện được cái
thần của một chiều thu ở Quý Châu:
Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm,
Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm,
(Lác đác rừng phong hạt móc sa,
Ngàn non hiu hắt, khi thu lòa.)
Người đọc có thể nhận thấy Đỗ Phủ đứng ở vị trí tương đôi cao để ngắm nhìn
toàn cảnh, vì thế mà tầm nhìn của ông khá xa, khá rộng. Khả năng quan sát
tinh tế của Đỗ Phủ thể hiện ngay từ câu thơ đầu tả cảnh rừng phong:
Ngọc lộ điếu thương phong thụ lâm (Lác đác rừng phong hạt móc sa). Trong thơ
cổ Trung Hoa, hình ảnh rừng phong gắn liền với mùa thu bởi mỗi độ thu về, có
rừng phong chuyển sang màu đỏ úa, tượng trưng cho sự li biệt. Sương trắng
cũng tượng trưng cho mùa thu, cho sự lạnh lẽo. Sương móc sa dày đặc làm xơ
xác cả rừng phong. Nét tiêu điều của cảnh vật hiện lên rất rõ qua cái nhìn
đầy tâm trạng của nhà thơ.
Câu thứ hai: Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm. Nhắc, đến Vu sơn, Vu giáp là
người đọc nghĩ ngay tới hình ảnh đặc trưng của đất Ba Thục xưa kia. Toàn
cảnh bao trùm trong hơi thu hiu hắt. Trong bản dịch, từ lòa cùng với từ hiu
hắt chỉ lột tả được một phần ý nghĩa của cụm từ khi tiêu sâm (tối tăm, ảm
đạm). Chữ ngàn non thay thế cho Vu sơn, Vu giáp khiến bản dịch dễ hiểu song
lại làm mờ nhạt bản sắc của phong cảnh Quý Châu. Vu sơn, Vu giáp tức là núi
Vu, hẻm Vu nổi tiếng hiểm trở và hùng vĩ. Được nhắc đến nhiều trong thần
thoại, cổ tích và thơ ca Trung Quốc. Suốt cả chiều dài bảy trăm dặm, núi
tiếp núi dọc đôi bờ sông, tuyệt không có một chỗ trống. Quanh năm, mây mù
bao phủ những ngọn núi cao vút. Vách núi dựng đứng nên ánh mặt trời khó lọt
được xuống tới lòng sông. Vào mùa thu, khung cảnh nơi đây vốn ảm đạm, lạnh
lẽo, qua ngòi bút miêu tả thấm đẫm tâm trạng li sầu của Đỗ Phủ lại càng thêm
tối tăm, ảm đạm.
Hai câu thơ mở đầu, câu thứ nhất tả cảnh thu ở rừng phong, câu thứ hai tả
cảnh thu ở núi non. Tuy cảnh vật khác nhau nhưng nhà thơ nhìn chúng với con
mắt và tâm trạng giống nhau: trĩu nặng một nỗi buồn thương.
Vẫn tiếp tục quan sát thiên nhiên với tâm trạng như thế nên Đỗ Phủ đã viết
nên những câu thơ tả thực đầy ám ảnh như có ma lực cuốn hút hồn người:
Giang gian ba lăng kiêm thiên dũng,
Tái thượng phong vân tiếp địa âm.
(Lưng trời sông rợn lòng sông thẳm,
Mặt đất mây đùn cửa ải xa.)
Ở hai câu đề là cảnh thu trên cao (rừng phong, dãy núi), đến hai câu thực là
cảnh thu dưới thấp, vẫn là những chi tiết được cảm nhận qua đôi mắt thi nhân
và được miêu tả bằng ngọn bút kì tài mà thành những vần thơ trác tuyệt. Sông
ở thượng nguồn thường hợp, nhiều ghềnh thác, nước chảy rất xiết. Vì thế nên
mới có cảnh giữa lòng sông, sóng dữ dội vọt lên đến tận lưng trời. Trong câu
thơ dịch : Lưng trời sóng rợn lòng sông thẳm, các tính từ rợn, thẳm đặc tả
sự hùng vĩ hiếm có của vùng sông nước nơi đây và thể hiện cảm giác choáng
ngợp của con người nhỏ bé trước thiên nhiên hùng vĩ. Hình ảnh: Mặt đất mây
đùn cửa ải xa tả thực cảnh mây trắng sà xuống thấp đến mức tưởng chừng như
đùn từ dưới mặt đất lên, che lấp cả cửa ải phía xa xa.
Nếu ở hai câu trên, cảnh sắc nhuốm màu bi thương tàn tạ thì ở đây cảnh sắc
lại có phần vừa hoành tráng vừa dữ dội. Hai cặp câu như bổ sung cho nhau lột
tả được hai nét đặc sắc của phong cảnh vùng Vu sơn Vu giáp vừa âm u, vừa
hùng vĩ.
Bốn câu thơ, mỗi câu tả một cảnh thu cụ thể, đặt cạnh nhau tạo thành một bức
tranh mùa thu rộng lớn, hiển hiện rõ ràng cái hồn đặc trưng của mùa thu chốn
núi non với đủ cả rừng phong, dãy núi, bầu trời, lòng sông, mặt đất, mây mù,
cửa ải xa... Sức khơi gợi, liên tưởng của bức tranh thu ấy trong tâm hồn
người đọc là vô biên, vô tận. Tuy tác giả chưa nhắc tới cảnh đời điêu linh
nhưng hình như nó đã thấp thoáng ẩn hiện sau hình ảnh những cánh rừng phong
xơ xác vì sương gió, hình ảnh đất trời đảo lộn trên sóng nước Trường Giang
và mây xám mịt mù vùng quan ải. Đứng trước khung cảnh ấy, một nhà thơ có
trái tim nhạy cảm như Đỗ Phủ làm sao lại không nhớ thương quê cũ đến cháy
lòng.
Ở bốn câu thơ sau, Đỗ Phủ bày tỏ lòng mình trước cảnh mùa thu nơi đất khách.
Câu năm và câu sáu có nghệ thuật đối rất Chỉnh vừa là cảnh thu mà cũng là
tình thu:
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ,
Cô chu nhất hệ cố viên tâm.
(Khóm cúc tuồn thêm dòng lệ củ,
Con thuyền buộc chặt mối tình nhà.)
Đây là hai câu hay nhất trong bài thơ chữ Hán của Đỗ Phủ cũng như trong bản
dịch của Nguyễn Công Trứ.
Giống như hình ảnh rừng phong gắn liền với mùa thu, hình ảnh hoa cúc cũng đi
đôi với mùa thu. Đỗ Phủ nhắc đến hoa cúc, điều đó không có gì mới. Điều quan
trọng là mỗi lần thấy cúc nở hoa nhà thơ lại rơi lệ. Câu thơ nguyên văn chữ
Hán ; Tùng cúc lường khai tha nhật lệ (Khóm cúc nở hoa đã hai lần, làm tuôn
rơi nước mắt ngày trước). Nguyễn Công Trứ dịch thoát ý là : Khóm cúc tuôn
thêm dòng lệ cũ cũng rất hay, giúp người đọc hình dung ra tâm trạng cô đơn
chất chửa sầu thương của Đỗ Phủ trong những tháng năm phiêu bạt, xạ quê
hương sâu nặng nghĩa tình. Hai lần nhìn cúc nở hoa, có nghĩa là đã hai năm
Đỗ Phủ sống ở Quý Châu. Hoa cúc xui lòng thi nhân ngậm ngùi nhớ lại những
mùa thu trước chốn quê cũ, vì vậy mà càng thêm xao xuyến, xúc động đến nghẹn
ngào.
Hoa cúc là yếu tố gợi nhớ, hình ảnh con thuyền càng làm cho nỗi nhớ nhà, nhớ
quê trào dâng trong lòng tác giả: Cô chu nhất hệ cố viên tâm. (Con thuyền lẻ
loi buộc mãi tấm lòng nhớ thương nơi vườn cũ). Câu thơ dịch bỏ mất tính từ
cô trong Cô chu chứa chất đầy tâm, trạng của Đỗ Phủ nơi đất khách. Chiếc
thuyền lẻ loi (cô chu) là một ẩn dụ đầy ý nghĩa không chỉ vì tính chất trôi
nổi, đơn độc của nó mà còn vì nó là phương tiện duy nhất để chở ước vọng của
nhà thơ về với quê hương trong tâm tưởng.
Hai câu kết:
Hàn y xứ xứ thôi đao xích,
Bạch Đệ thành cao cấp mộ châm.
(Lạnh lùng giục kẻ tay dao thước,
Thành Bạch, chày vang bóng ác tà.)
Ở hai câu cuối bỗng đột ngột nổi lên âm thanh dồn dập của tiếng chày đập vải
trên bến sông, trong bóng hoàng hôn. Âm thanh duy nhất này đem đến cho bức
tranh sinh hoạt nơi biên ải xa xôi một thoáng vui nhưng thoáng vui ấy không
đủ để xua đi những áng mây buồn đang vây phủ trong tâm hồn thi sĩ.
Khí thu lạnh lẽo như nhắc nhở mọi người rằng mùa đông sắp đến, phải chuẩn bị
nhanh nhanh cho việc may áo ấm. Hãy đọc lại câu thơ thứ tư: Tái thượng phong
vân tiếp địa âm. (Trên cửa ải, mây sà xuống giáp mặt đất âm u). Lúc này,
Loạn An Lộc Sơn đã dẹp xong nhưng đất nước chưa yên, chồng con của bao người
còn trấn giữ nơi ải xa, nỗi lo còn đó. Trời tối rồi (mộ), không nhìn thấy gì
nữa, nhà thơ chỉ nghe thấy tiếng chày đập vải và chạnh lòng nghĩ tới những
người lính thú nơi quan ải. Âm thanh của mùa thu may áo vừa kết thúc bài
thơ, vừa mở ra nỗi buồn nhớ mênh mang... "Ngôn tận nhi ý bất tận" (lời hết
mà ý không hết). Đỗ Phủ cảm thấy Không lời lẽ nào có thể nói hết nỗi niềm
Thu hứng.
Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ là kết cấu hết sức chặt chẽ câu nào cũng bám
chặt chủ đề, tức là đều thể hiện được hai yếu tố "cảm xúc" và "mùa thu ",
vừa tả cảnh vừa chất chứa tâm trạng. Cảnh có sương thu, rừng thu, sắc thu,
khí thu, gió thu, sông thu, hoa thu, tiếng thu (tiếng Chày đập vải). Tác giả
thâu tóm cả thần thái của mùa thu trong bài thờ. Đó là một chiều thu cụ thể
ở vùng đất Quý Châu trong giai đoạn suy vong của triều đình phong kiến đương
thời. Chiến tranh xảy ra liên miên đã đầy Đỗ Phủ phiêu bạt về tận góc trời
xa thẳm. Ngày đêm, ông chi còn ôm ấp một hi vọng mong manh là được trở về
quê cũ. Hẳn ước mơ của Đỗ Phủ cũng là ước mơ của bao người dân nghèo khổ lưu
vong. Bởi vậy, bài thơ tuy không miêu tả trực tiếp tình hình xã hội nhưng
vẫn có ý nghĩa hiện thực sâu sắc và chan chứa tình đời.
Ở trong bài thơ, các mối quan hệ giữa xa và gần, giữa không gian và thời
gian, giữa thị giác và thính giác, giữa thu hứng có sự liên kết chặt chẽ. Sự
vận hành của tứ thơ rất lôgíc: từ xa đến gần, từ không gian mà cảm nhận thời
gian, từ ngoại cảnh thể hiện nội tâm. Hàm ẩn trong mỗi câu, mỗi chữ là tâm
hồn đau đáu nỗi thương đời, thương người của Đỗ Phủ.
Cảm xúc mùa thu là bài thơ mang đậm dấu ấn phong cách thơ trữ tình của Đỗ
Phủ. Thu hứng dạt dào xuất phát từ rung động mãnh liệt của trái tim nhà thơ
đã được thể hiện đầy đủ qua ngọn bút thần tình. Với Đỗ Phủ, mùa thu đồng
nghĩa với nỗi buồn và niềm thương nhớ không nguôi, nhất là khi ông đang phải
sống trong cảnh nghèo khổ, bệnh tật, cô đơn nơi xứ lạ. Cùng với một số bài
thơ nổi tiếng khác như Đăng cao, Mao ốc thu phong vị sở phá ca . . được lưu
truyền rộng rãi qua hàng ngàn năm, Thu hứng góp phần khẳng định tài năng
kiệt xuất của Đỗ Phủ. Ông xứng đáng được người đời tôn vinh lá bậc "Thi
thánh" của thơ? Thịnh Đường mà tên tuổi lưu danh muôn thuở.
Phân Tích Bài Thu Hứng Của Đỗ Phủ, bài mẫu 2
Bài thơ này vừa là bức tranh phong cảnh mùa thu ảm đạm, hắt hiu, vừa là bức
tranh tâm trạng trĩu nặng u sầu của Đỗ Phủ trong cảnh loạn ly. Ông lo cho
vận nước đang cơn bĩi cực và ngậm ngùi xót xa cho thân phận bất hạnh của
mình nơi đất khách quê người.
Dịch nghĩa:
Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm,
Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm.
Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng,
Tái thượng phong vân tiếp địa âm.
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ,
Cô chu nhất hệ cố viên tâm.
Hàn y xứ xứ thôi đao xích,
Bạch Đế thành cao cấp mộ châm.
Đứng ở thành Quỳ Châu, nhìn ra phong cảnh bốn bề. Lúc ấy sương móc sa xuống,
lá phong trong rừng đã thấy úa vàng, trên dãy núi Vu Sơn, bóng tối mịt, mù,
đủ thấy khí hậu rét lắm. Ớ nẻo xa xa trong lòng sông, làn sóng cồn liền với
chân trời. Trên ngọn núi, vài bóng mây lờ mờ tiếp với mặt đất. Thình lình
nghĩ đến cảnh mình, tác giả sực nhớ mình đã lênh đênh đất khách đến hai năm
trời, khóm cúc ở các nhà chắc đã hai lần nở hoa, sau này về trông thây chắc
phải xót cảnh lưu lạc mà rỏ nước mắt.
Bây giờ tạm trú ở đây, không phải là lâu dài chắc chắn, cho nên cứ luôn nhớ
đến quê hương, lòng mong mỏi cố hương của mình chẳng khác gì một chiếc
thuyền lênh đênh giữa dòng sông có lúc buộc lại. Nhưng cái ngày ấy biết là
ngày nào? Hiện nay mùa thu sắp hết, mùa rét sắp đến, trên thành Bạch Đế mỗi
lúc trời chiều, tiếng chày đập vải đã thấy rộn rịp, mau kíp như giục những
ai quên việc kéo thước phải sắm áo lạnh. Đáng buồn vô cùng (Ngô Tất Tố
dịch).
Dịch thơ:
Lác đác rừng phong hạt móc sa,
Ngàn non hiu hắt, khí thu lòa
Lưng trời sóng rợn lòng sông thẳm,
Mặt đất mây đùn cửa ải xa.
Khóm cúc tuôn thêm dòng lệ cũ,
Con thuyền buộc chặt mối tình nhà.
Lạnh lùng giục kẻ tay dao thước,
Thành Bạch, chày vang bóng ác tà.
Nguyễn Công Trứ dịch
"Hứng" là nói "nổi lên" (hứng). Gái đẹp đương xuân thì ý nồng nàn, chí sì
trước thu thì tình sâu xa; phàm núi sông rừng núi, gió khói, mây sương, sắc
cò, hương hoa, cái mắt thấy, điều tai nghe, có gì là không cùng với tấc lòng
cùng chứa chất nhau, là không chợt tự nhiên tiếp xúc mà phát sinh ra. Tiên
sinh với tấm lòng trung tín gặp buổi nhiêu linh, lại đem cái thân lưu ngụ
trải qua mùa thu héo rạng này, thì hứng ấy thực là hứng mất hết, lòng nguội
tro, ý tiêu tan, chẳng có mảy may hứng nào, vì thế có tám bài này. Số bài mô
phỏng của người sau nhiều đến thế như "mồ hôi trâu đầy cột" (hãn ngưu sung
đồng); thấy tiên sinh khéo đặt đề thơ, họ cũng từng làm thử theo. Đầu đề là
"thu hứng" mà thơ thì lại không có hứng. Người làm thơ trong lòng không có
hứng mà lại muốn làm thu hứng, vì thế chẳng những thơ đúng thực là tha diệu
mà đề cũng đúng thực là để diệu; chẳng những đề đúng thực là đề diệu mà tiên
sinh cũng đúng thực là người diệu. Từ xưa đến nay, thơ gồm bao nhiêu bài thì
nhiều thêm một bài không được, mà ít đi một bài cũng không được. Như thế này
gồm tám bài thì bảy bài không được, mà chín bài cũng không được. Tôi nói như
vậy nhiều lần rồi mà có người chưa mấy tin: xin hãy xem thơ này bài thứ nhất
thuần tả "thu", bài thứ tám thuần tả "hứng" thì sẽ biết tám bài là một vậy.
Những bài Phân tích bài Thu hứng của Đỗ Phủ hay nhất
(1 - 4) "Lộ" (móc) mà nói là "ngọc lộ" (móc ngọc), "thụ lâm" (rừng cây) mà
nói là "phong thụ lâm" (rừng cây phong); chỉ một cõi "điêu thương* (héo hon)
mà "trắng" thì tả rất mực "trắng", "đỏ" thì tả rất mực "đỏ", "thu" sở dĩ
"hứng" chính là vì thế. Tiếp theo hạ chữ "Vu Sơn", "Vu Giáp", liền thấy cái
khí "tiêu sùm" (mịt mờ), thảy đều lạnh lùng, vắng lặng, mà hai câu "ba
lãng", "phong ván" thì thừa tiếp ngay "Vu Sơn, Vu Giáp". Còn như nói "móc
ngọc" tả tơi, "rừng phong" soi lá, thì tả cảnh ấy tuy khiến cho người chí sĩ
thêm nỗi bi ai, cũng là nơi mà kẻ u nhân gửi niềm hoài bão. Sao lại ở hoài
chốn Vu Sơn, Vu Giáp mà ngước mắt nhìn sông, chỉ thấy sóng vọt ngất trời, mà
đăm đăm trông lên ải, chỉ thấy gió mây mịt mờ liền đất?
Thực đáng đau đớn bi thương! Khiến cho người ta lòng hết khí tuyệt. Một giải
xâu suốt cả tám bài, nối thẳng câu cuối "giai nhân thập thúy" (người đẹp
nhặt lóng chim thúy), rồi than "bạch đầu ngâm vọng khổ đê thùy" (đầu trắng
ngâm trong khổ cúi buồn).
(5 - 8) Kẻ không biết thì bảo "lưỡng khai" (nở hai lần) ấy là "tùng cúc"
(khóm cúc), đâu biết rằng "lưỡng khai" ấy đều là "tha nhật lệ" (nước mắt
ngày sau)! Kẻ không biết thì bảo "cô chu" (con thuyền lẻ loi) hà tất phải
"nhất hệ" ấy chỉ là "cố viên tâm" (lòng nhớ vườn xưa)! Trên chữ "lệ" đặt chữ
"tha nhật": tuyệt diệu! Chỉ có chính mình ở vào hoàn cảnh đó thì mới biết
được. Câu 7 nói "xứ xứ" (nơi nơi) chính là tiên sinh "buộc lòng" (hệ tâm)
vào một nơi (nhất xứ); Bạch Đế thành ở phía đông Quý Phủ: đây là nói gần để
chỉ xa vậy. Trong bụng nghĩ đến "dao thước" (dao xích) trong nhà, mà trong
tai chỉ nghe thấy tiếng châm thành Bạch Đế; khách xa nhà vì thế mà rất mực
thê lương. Dưới "châm" mà hạ chữ "thành cao" liền thấy được là tai xa nghe,
mắt xa trông nỗi khổ của khách xa nhà vì đó mà rất mực thê lương. Các câu 3,
4 thừa các câu 1, 2; các câu 5, 6 chuyển đến các câu 7, 8: cứ xem như thế
thì biết lời tôi "phân giải" không lầm đâu.
Phân Tích Bài Thu Hứng Của Đỗ Phủ, bài mẫu 3
Nhắc đến Trung Quốc, không ai là không biết đến nhà thơ nổi tiếng Đỗ Phủ
(712-770). Ông có hàng ngàn bài thơ phong phú, sâu sắc, chủ yếu viết về sự
ảnh hưởng của thời đại lên đời sống người dân và chính bản thân mình. Ông có
nhiều tác phẩm kiệt tác, trong số đó có bài thơ "cảm xúc mùa thu" bài thơ
thứ nhất trong chùm thơ "thu hứng" năm 766, khi ông cùng gia đình đi chạy
nạn ở Quỳ Châu. "Cảm xúc mùa thu" vừa là bức tranh thu ảm đạm, hắt hiu, vừa
là bức tranh tâm trạng u sầu trĩu nặng của nhà thơ trong lúc đất nước đang
rối ren, loạn lạc.
Bài thơ chia làm hai phần, bốn câu thơ đầu tác giả tả cảnh mùa thu ảm đạm,
hắt hiu. Bốn câu thơ sau là tả tình, chính là cảm xúc của nhà thơ khi đứng
trước cảnh mùa thu, nỗi nhớ quê và nỗi niềm dân nước.
Hai câu thơ đầu được nhìn trong tầm bao quát rộng và xa:
Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm,
Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm.
Tác giả đã đặt điểm nhìn của mình từ rừng núi xuống dòng sông, bao quát theo
chiều rộng. Nhắc đến phong người ta liên tưởng đến mùa thu vì mỗi đợt thu về
rừng phong lại đỏ úa thể hiện sự li biệt, buồn thương. Vậy mà sương móc
trắng xóa, dày đặc làm xơ xác cả rừng phong càng hiện vẻ tiêu điều, lạnh
giá. Nét tiêu điều của cảnh vật hiện lên rõ nét trong mắt của nhà thơ. Câu
thơ thứ hai càng làm nổi lên sự lạnh lẽo "Vu sơn, Vu giáp" chính là hẻm Vu
hiểm trở, hùng vĩ vách dựng đứng nên ánh mặt trời khó lọt xuống lòng sông.
Vào mùa thu không khí lạnh lẽo ảm đạm trong cái nhìn đầy tâm trạng của nhà
thơ càng hiu hắt, ảm đạm. Qua hai câu đầu về cảnh núi rừng mùa thu, sự tiêu
điều, hiu hắt, bi thương lan tỏa khắp không gian khác hoàn toàn cảnh thu
trong thơ ca truyền thống. Chính sự đau buồn ấy, Đỗ Phủ viết lên những lời
thơ sâu sắc:
Giang gian ba làng kiêm thiên dũng,
Tại thượng phong vân tiếp địa âm.
Trong hai câu thơ này có hình ảnh đối lập vô cùng thú vị, sóng vọt lên tận
lưng trời, rồi mây sa sầm xuống mặt đất, từ thấp lên cao rồi từ cao xuống
thấp, sự vận động trái chiều và triệt để. Cảnh thu chuyển động dữ dội tạo
nên bức tranh thu vừa hùng vĩ vừa bi tráng. Sự chuyển động chao đảo của cảnh
vật, cũng là sự chao đảo xã hội lúc bấy giờ. Lời thơ là nỗi lòng thương nhớ
tuyệt vọng trước thời thế lúc bấy giờ của nhà thơ. Bốn câu thơ tả cảnh cụ
thể đặt cạnh nhau làm toát lên bức tranh thu rộng lớn vừa tiêu điều hiu hắt,
vừa dữ dội, hùng vĩ. Chính cảnh vật ấy vừa gợi nỗi buồn tê tái, vừa ngầm thể
hiện nỗi lo âu của nhà thơ về sự không yên bình nơi biên ải.
Bài văn mẫu Phân tích bài Thu hứng (Cảm xúc mùa thu) của Đỗ Phủ
Cảnh thu ở phần thứ nhất đã khơi gợi cái tình trong lòng nhà thơ. Bốn câu
thơ sau nói lên nỗi nhớ quê nhà và nỗi niềm dân nước.
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ
Cố chu nhất hệ cố viên tâm.
Cúc là loài hoa của mùa thu, biểu tượng niềm vui và vẻ đẹp vậy mà nhìn nó
lại nhỏ lệ , gợi một nỗi buồn sâu lắng của nhà thơ, nhìn hoa cúc nhớ về
những mùa thu ở quê hương mà lòng u sầu, nghẹn ngào. Chữ " lệ" trong bài thơ
rất khó phân biệt lệ của người hay của hoa, tuy nhiên có lẽ nên hiểu: mỗi
lần nhìn hoa cúc nở, nhà thơ lại chạnh lòng nhớ về quê hương. Những giọt
nước mắt cũng cứ thế tuôn rơi không ngăn lại được, hình ảnh hoa cúc nở rồi
lại nở vừa gợi sự trở đi trở lại của nỗi nhớ quê, vừa gợi ra những dòng lệ
chứa chan ân tình của nhà thơ. "Cố chu" con thuyền cô độc, khi nhìn thấy con
thuyền nỗi lòng tác giả càng dâng trào, càng nhớ quê da diết. Hình ảnh con
thuyền trôi nổi, lưu lạc , là phương tiện duy nhất nhà thơ gửi gắm ước
nguyện về quê, "hệ cố viên tâm" rất đặc biệt như buộc chặt nỗi lòng con
người với quê nhà như con thuyền trôi về quê hương. Bằng nghệ thuật ẩn dụ
tinh xảo hai câu thơ biểu hiện nỗi nhớ quê một cách sinh động và tha thiết,
sâu lắng của nhà thơ.
Hai câu cuối âm thanh sinh động được lột tả:
Hàn y xứ xứ thôi đao xích,
Bạch Đế thành cao cấp mộ chân.
Cảnh nhộn nhịp may áo rét, cảnh mọi người giặt áo cũ âm thanh tiếng chày đập
vải nhộn nhịp trên sông để chuẩn bị cho mùa đông tới, vẽ lên cuộc sống sinh
hoạt vui tươi và nhộn nhịp, vang động, lại càng xoáy sâu vào lòng người nỗi
nhớ quê nhà tê tái, khuôn nguôi, nhớ đến cuộc sống bình yên nơi quê nhà càng
mong nhớ quê da diết hơn. Trời tối rồi, nhà thơ không nhìn thấy gì nữa mà
chỉ nghe tiếng chày đập vải và chạnh lòng nhớ những người lính nơi quan ải.
Bằng việc sử dụng không gian dài, rộng, vừa cao, sâu, thấp lên cao và từ cao
xuống thấp và những phép ẩn dụ đặc sắc, đối xứng chặt chẽ. Cách hay trong
bút pháp tả cảnh ngụ tình, ngôn ngữ cảm xúc, dùng quá khứ nói hiện tại. Bài
thơ đã miêu tả bức tranh thiên nhiên hùng vĩ mà hiu hắt, sôi động mà nhạt
nhòa trong sương khói mùa thu, đồng thời hiện diện một tâm trạng buồn, xót
xa với nỗi nhớ quê hương của nhà thơ.
Bài thơ " Cảm xúc mùa thu" là bài thơ rất hay và ý nghĩa. Bài thơ là nỗi
lòng nhớ quê của tác giả khi phải xa quê trong lúc loạn lạc. Bài thơ như
nhắc nhở chúng ta yêu quê hương mình và trân trọng nơi chúng ta đã sinh ra,
thanhcadu.com chia sẻ.